wernisaż: 02.05.2025, godzina 19:00
wystawa: 03 — 31.05.2025
udostępnianie: zgodnie z grafikiem poniżej
„Świat zszedł na bzy” to tytuł indywidualnej wystawy artystki Moniki Drożyńskiej prezentowanej w Galerii-Pracowni eskaem. Aktywizm i interwencje artystyczne Drożyńskiej sa doskonałym komentarzem zarówno do aktualnych wydarzeń w kraju i na świecie, jak i tych, zakorzenionych w przeszłości. Artystka uważnie obserwuje i wsłuchuje się w dynamicznie zmieniającą się rzeczywistość, prowadzi badania nad językiem osadzając je w kontekście historycznym i społeczno-politycznym, akcentuje między innymi wątki tożsamościowe, migracyjne, emigracyjne, uchodźcze. Ta codzienność jest zapisana haftem ręcznym.
Tkanina, choć z pozoru delikatna i krucha, staje się w twórczości Moniki Drożyńskiej medium do zobrazowania często zawiłych współzależności. Z jednej strony haftuje opowieści odnoszące się do traumatycznych doświadczeń bądź złożonych relacji, z drugiej z charakterystycznym dla siebie dystansem i poczuciem humoru komentuje codzienność.
Mimo niepokojącego wydźwięku tytułowej frazy „Świat zszedł na bzy” aktywizm Moniki Drożyńskiej jest wyraźnym śladem refleksji, oporu, jak również nadziei. Chodźmy na bzy!
kuratorka, Aleksandra Grzonkowska
Monika Drożyńska
Hafciara, artystka sztuk wizualnych, doktora sztuki, aktywistka. Laureatka Paszportu Polityki 2024. Skazana za haftowanie zagłówków w pociągach PKP.
Prekursorka technik hafciarskich w sztuce współczesnej i tkaniny w przestrzeni publicznej. Współpracowała z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Muzeum Współczesnym we Wrocławiu, Zachętą Narodową Galerią, Nomus-Nowym Muzeum Sztuki w Gdańsku, Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Prace w kolekcjach: Bunkra Sztuki, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Sztuki Współczesnej Mocak w Krakowie, Gdańskiej Kolekcji Sztuki Współczesnej, Muzeum Narodowego w Kijowie, Lentos w Austrii.
Grafik udostępniania wystawy:
Opis prac dostępnych na wystawie:
1_ Oddzielone, 2021
Symbol użyty we fladze przedstawia znany i często w historii Polski stosowany znak palców rozpostartych w geście Victorii, z zaznaczeniem odległości między nimi. Symbol oddaje frustrację i bezradność, w której znalazło się podczas pierwszego lockdownu wielu mieszkańców krajów na całym świecie.
2_ Żonglerka, 2022
Każda piłka, którą żongler podrzuca, symbolizuje moment,
w którym Zachód legitymizował politykę Putina. W 2000 roku, gdy obrońcy praw człowieka alarmowali o brutalnych działaniach rosyjskiej armii w Czeczenii, Tony Blair odbył tajną wizytę w Moskwie, de facto udzielając Putinowi politycznego wsparcia. Wkrótce potem Putin objął władzę na kolejne dwie dekady. W 2001 roku George W. Bush spotkał się
z nim na szczycie w Słowenii, po czym zaprosił go do swojego
rancza w Teksasie – jakby chciał pokazać światu, że ufa
nowemu rosyjskiemu liderowi. W 2003 roku Putin został przyjęty przez królową Elżbietę II jako pierwszy przywódca Rosji od czasów carskich goszczony z takim splendorem w Wielkiej Brytanii. Trzy lata później Jacques Chirac uhonorował go najwyższym francuskim odznaczeniem – Legią Honorową.
Przykładów takich „gestów normalizacji” było więcej – i każdy
z nich wzmacniał wizerunek Putina na arenie międzynarodowej. Tak wyglądała polityczna żonglerka Zachodu, która z perspektywy czasu okazuje się niebezpieczną zabawą w legitymizowanie reżimu Putina. To mały wycinek. Było tego więcej.
3_ Ósemki-zęby mądrości, 2023
W centrum pracy Ósemki – zęby mądrości znajduje się litera X, która powszechnie zagościła w języku polskim po 1989. roku. Mnie kojarzy się, ze sklepem Pewex, w którym z siostrą oglądałam niedostępne zabawki i słodycze.
W 1992 roku moi rodzice otworzyli zakład stomatologiczny Dentex, a w 2004 roku wyemigrowali do Wielkiej Brytanii. W 1995 roku widziałam w telewizji reklamę: „Mam na imię X. Wiem, czego chcę. Jak mi się chce pić, to piję Sprite’a”.
Na tkaninie haftuję także literę Alef, będącą pierwszą literą
alfabetu hebrajskiego, która oznacza nieskończony aspekt
boskości. W tej pracy symbolizuje ona nowy początek.
4_ Kto się bawi Monchhichi?, 2025
Kto się bawi Monchhichi? to tkanina dokumentująca spotkanie trzech osób w Nowym Jorku: Amerykanki, emigrantki z Austrii oraz przyjezdnej z Polski. Wraz z Austriaczką opowiadałyśmy Amerykance, czym jest słynna małpka Monchhichi. Rozmowę spuentowałam zdaniem: dziewczynki w Europie Zachodniej bawiły się Monchhichi, a dziewczynki w Europie Wschodniej marzyły o zabawie małpką Monchhichi.
5_ Mury, 2024
W 1987 roku Ronald Reagan powiedział do Gorbaczowa
o murze berlińskim: „Zburzcie ten mur!”. Z kolei zwolennicy Donalda Trumpa w 2016 roku skandowali: „Zbuduj ten mur!”. Od 2010 mur chiński zajmuje drugie miejsce w wyścigu o mur, ponieważ Chiny stają się drugą po USA gospodarką narodową na świecie. Język ekonomii używany na Wall Street jest hermetyczny i niezrozumiały, niedostępny dla zwykłego człowieka, podobnie jak średniowieczna łacina, która była językiem monarchii. W 1978 roku Jacek Kaczmarski napisał piosenkę Mury: Wyrwij murom zęby krat/ Zerwij kajdany, połam bat/
A mury runą, runą, runą/ I pogrzebią stary świat. Do 1971 roku dolar amerykański był „tak dobry jak złoto”, ponieważ był
wymienialny na ten kruszec.
Tak zwany parytet złota został zawieszony przez Richarda Nixona, co oznacza, że banki centralne zostały pozbawione wszelkich ograniczeń dotyczących produkcji i drukowania
pieniędzy.
6_ Myśli srebrne i złote, od 2015
Seria liczy ponad 300 haftowanych tkanin, które są dokumentacją wandalizmu z murów, transparentów z manifestacji, fragmentów rozmów podsłuchanych w tramwaju, wypowiedzipolityków czy sloganów reklamowych oraz własnych tekstów artystki.
7_ Animacje:
OKruszynka, 2021, animacja (haft: Monika Drożyńska, autor: Jan Moszumański), 0:40 min
Jota złośnica, 2023, animacja (haft: Monika Drożyńska, animacja: Jan Moszumański), 2 min
Cold is no gold, 2022, animacja (haft: Monika Drożyńska, animacja: Jan Moszumański), 0:53 min
american dream is dream, 2022, animacja (haft: Monika Drożyńska, animacja: Jan Moszumański), 0:54 min
🔴 Wystawę dofinansowano ze środków Miasta Gdańska — dziękujemy!
